آب خلیج فارس در لیوانهای کرمانیها/ ابهام در اتمام خشکسالی با اجرای طرحی پرهزینه

به گزارش خبرنگار مهر، طی سال ها اخیر خشکسالی 17 ساله در استان کرمان اثرات خود را در بخش های مختلف نمایان کرده است به گونه ای که کارشناسان خشکسالی و کمبود آب در کرمان را بزرگترین چالش این استان می دانند و اعتقاد دارند خشکسالی در این استان طی سال های آینده چهره خشن تری از خود به نمایش می گذارد.

در این میان بیشترین هدررفت آب استان کرمان در بخش کشاورزی نمود پیدا کرده است به طوریکه از 90 از آب استحصالی و در دسترس استان کرمان به این بخش تعلق پیدا کرده اما به دلیل استفاده روش های نادرست آبیاری بیش از 70 درصد این آبها هدر رفته و در نهایت فشار پدیده خشکسالی به بخش آب شرب و صنعت وارد می شود.

بسیاری بر این عقیده اند که استفاده بهینه آب در بخش کشاورزی می تواند مشکل کمبود آب در استان را برطرف کند و بهترین روش برای این امر افزایش زیرساخت های آبیاری مکانیزه در استان کرمان است.

بحران خشکسالی در کرمان با یک طرح هزینه بر حل نمی شود

با این وجود برداشت منفی 1.1 میلیارد متر مکعبی از منابع آب زیرزمینی استان کرمان وضعیت را در برخی از دشت های استان به حدی بحرانی کرده است که به دلیل افزایش شوری و سختی آب عملا سیستم مکانیزه آب کشاورزی در استان کرمان پاسخگو نیست و تاسیسات آبیاری مکانیزه پس از مدت کوتاهی مملو از نمک و رسوبات آب می شود.

در چنین شرایطی مسئولین استان کرمان و مسئولین کشور طی سال های اخیر بارها از انتقال آب حوزه به حوزه در استان سخن به میان آورده اند که می توان به انتقال آب از شاخه های کارون و زاینده رود و برخی از حوزه های آبی غرب کشور اشاره کرد که این طرح ها اگر چه در ظاهر چاره ای برای مشکل آب کرمان هستند اما هزینه بر بودن و زمان بر بودن آنها در کنار تعرضات اجتماعی و سیاسی خط بطلانی بر این پروژه های بلند پروازانه کشیده است.

آب خلیج فارس هم در کشاورزی هدر می رود

با وجود این تفاسیر مسئولین همچنان بر اجرای برخی از این طرح ها اصرار دارند که از آن جمله می توان به انتقال آب خلیج فارس به استان کرمان اشاره کرد. انتظار می رود اجرای این پروژه که با مشارکت چندین شرکت صنعتی معدنی و بخش دولتی در استان کرمان طرح ریزی شده است نیاز برخی از مجتمع های صنعتی بزرگ کرمان را به آب مورد نیاز را برطرف کند و آبی که هم اکنون از منابع استان به صنایع اختصاص می یابد به  سوی بخش شرب و کشاورزی سوق داده شود.

در صورتیکه از یک سو میزان آب اختصاص یافته به بخش صنعت استان بسیار محدود می باشد و از سوی دیگر با توجه به زیرساخت های  ناقص موجود در بخش کشاورزی این میزان آب نیز شامل درصد هدر رفت آب در بخش کشاورزی می شود.

هرچند که این طرح در ظاهر بلند پروازانه و پرهزینه محسوب می شود و دولت فعلی نیز با توجه به زمان کم باقیمانده تا پایان کارش اقدامی جز کلنگ زنی این طرح نمی تواند انجام دهد اما طی چند روز آِینده با حضور مسئولین بلند پایه کشوری طرح انتقال آب به خلیج فارس کلید خواهد خورد و در واقع یکی از بزرگترین طرح های انتقال آب حوزه به حوزه در قالب انتقال آب دریا به خشکی با انجام کیلومترها لوله کشی رقم می خورد.

باید منتظر ماند و دید که آیا این طرح به سرانجام می رسد یا کویر تفدیده کرمان همچنان چشم به راه جرعه آب خواهد ماند.

محمد روزگار کارشناس اقتصادی کرمان در گفتگو با مهر اظهار می دارد: با توجه به حساسیت کمبود آب در استان کرمان باید راهکاری عملی در راستای رفع مشکل خشکسالی در این استان اندیشیده شود.

وی در خصوص انتقال آب خلیج فارس به استان کرمان می گوید: در صورت اجرا و عملی شدن این طرح بخشی از نیازهای استان در خصوص کمبود آب برطرف می شود اما باید دید آیا مسئولین دولت آینده به اجرای این طرح پایبند خواهند بود و یا اینکه آن را طرحی غیر اقتصادی و غیرقابل اجرا اعلام می کنند.

روزگار با اشاره به اینکه هم اکنون بسیاری از کشورهای عربی آب مورد نیاز خود را با استفاده از آب شیرین کن ها از خلیج فارس تامین می کنند گفت: این روش به این دلیل در کشورهای عربی مورد استفاده قرار می گیرد که به دلیل شرایط خاص اقلیمی آنها چاره ای جز اجرای چنین طرح پرهزینه ای در این سطح را ندارند.اما در استان کرمان با وجود خشکسالی سالیانه میلیون ها مترمکعب آب بارندگی به دلیل عدم وجود زیرساخت هایی همچون سدهای بزرگ روانه کویر می شود.

وی ادامه داد: بهترین راه حل ممکن برای حل مشکل کم آبی در استان کرمان در کنار احداث سدهای متعدد در استان، تغییر رویکرد اقتصادی از تولید محصولات با بازده اقتصادی پایین در بخش کشاورزی به سمت محصولات پرسودتر است از سوی دیگر پایه اقتصادی استان کرمان نیز باید از بخش کشاورزی به بخش صنعت سوق داده شود.

این کارشناس اقتصادی می افزاید: هرچند استان کرمان قطب کشاورزی کشور است اما هزینه تامین هر لیتر آب در استان کرمان بسیار بیشتر از هر کیلو از برخی از محصولاتی است که هم اکنون در حال تولید است و در واقع کشاورزی به جای اینکه به پایه اقتصاد استان تبدیل شود در دراز مدت مایه حیات استان را از بین می برد.
...................................

گزارش: سید مهدی موسوی